Jak wygląda diagnostyka ADHD u dorosłych? Sprawdź jak możesz się do niej przygotować!
ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to zaburzenie neurorozwojowe,
które może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Niezdiagnozowane ADHD często prowadzi
do trudności, takich jak problemy z koncentracją czy impulsywność, jednak konsekwencje mogą sięgać
znacznie dalej – od trudności w karierze zawodowej, przez napięcia w relacjach, aż po niekończenie
ważnych projektów i zadań. Dla wielu dorosłych diagnoza i odpowiednie leczenie są życiową zmianą na
lepsze.
Wiele osób może od czasu do czasu doświadczać problemów z koncentracją czy organizacją, ADHD
diagnozuje się tylko wtedy, gdy objawy te są chroniczne i utrudniają codzienne życie.
Nie istnieje jeden test, który jednoznacznie potwierdzi ADHD, współpraca ze specjalistą i przejście przez
kolejne etapy diagnostyki pozwala na uzyskanie trafnej diagnozy.
Jeśli podejrzewasz u siebie ADHD, nie zwlekaj – skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą.
Aby spełnić kryteria ADHD, konieczne jest:
✅ Występowanie co najmniej pięciu objawów nieuwagi lub nadpobudliwości/impulsywności.
✅ Objawy utrzymują się przez co najmniej sześć miesięcy. ✅ Pierwsze symptomy były zauważalne przed ukończeniem 12. roku życia.
✅ Objawy wpływają na co najmniej dwie sfery życia (np. praca, studia, życie rodzinne).
✅ Objawy znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie.
✅ Objawy nie są lepiej wyjaśnione innym zaburzeniem psychicznym (np. depresją, zaburzeniem
lękowym).
Jak wygląda proces diagnozy ADHD?
Diagnoza ADHD to wieloetapowy proces, który zazwyczaj obejmuje:
🔹 Wywiad kliniczny – szczegółowa rozmowa z psychiatrą lub psychologiem, która zawiera:
- ocenę stanu psychicznego – omówienie objawów i ich wpływu na życie celem identyfikacji zaburzeń
współistniejących i przesiewowej oceny potrzeby pogłębienia diagnostyki ADHD,
- wywiad ogólnomedyczny – informacje o chorobach przewlekłych, zażywanych lekach i
suplementach, omówienie wyników badań laboratoryjnych, stosowanie używek
- wywiad rodzinny w kontekście zaburzeń psychicznych, w szczególności neuroatypowości
(zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) i ADHD)
- wywiad dotyczący historii życia – funkcjonowania i zmian w kontekście edukacyjnym, zawodowym,
relacji rodzinnych, społecznych, sytuacji ekonomicznej, prawnej.
🔹 Omówienie kryteriów diagnostycznych ADHD, często przy użyciu ustrukturyzowanego wywiadu
klinicznego DIVA – 5
🔹 Testy neuropsychologiczne (opcjonalnie) – badanie pamięci, uwagi i funkcji wykonawczych.
🔹 Diagnostyka różnicowa – wykluczenie innych przyczyn – ADHD może przypominać inne zaburzenia
(np. zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości, zaburzenia ze spektrum autyzmu, zespół stresu
pourazowego), dlatego konieczne jest wykluczenie alternatywnych przyczyn objawów.
Jak przygotować się do diagnozy ADHD?
- Zbierz istotne informacje
Zanim udasz się na badanie, warto przygotować historię swoich objawów. Zanotuj, kiedy zauważyłeś
pierwsze symptomy i jak wpływają one na Twoje życie codzienne. Jeśli to możliwe, poproś bliskich o ich spostrzeżenia. - Sporządź listę objawów
Objawy nieuwagi mogą obejmować:
🔹 Popełnianie błędów wynikających z braku uwagi do szczegółów
🔹 Trudności ze skupieniem się na zadaniach zawodowych i codziennych obowiązkach
🔹 Niezakończone projekty, porzucanie zadań w połowie
🔹 Unikanie czynności wymagających długotrwałej koncentracji
🔹 Łatwe rozpraszanie się nieistotnymi bodźcami lub myślami
🔹 Gubienie ważnych rzeczy (kluczy, dokumentów, telefonów)
🔹 Problemy z zarządzaniem czasem i organizacją
🔹 Trudności w planowaniu i realizacji zadań
🔹 Zapominanie o terminach i obowiązkach
Objawy nadpobudliwości i impulsywności mogą obejmować:
🔸 Potrzebę ruchu, nawet w sytuacjach, gdy powinno się pozostać w miejscu (np. podczas spotkań)
🔸 Wtrącanie się do rozmów, kończenie zdań za innych
🔸 Nadmierne gadulstwo
🔸 Trudności z czekaniem na swoją kolej
🔸 Uczucie wewnętrznego niepokoju, ciągłe poszukiwanie stymulacji
🔸 Impulsywne decyzje, które mogą prowadzić do problemów finansowych lub w relacjach - Przygotuj dostępną dokumentację medyczną oraz ostatnie wyniki badań laboratoryjnych.
- Sprawdź, czy nie posiadasz opisowych świadectw szkolnych lub opinii psychologicznych z okresu nauki szkolnej (w szczególności z okresu między 5 a 12 rokiem życia).
ADHD to zaburzenie, które może powodować wiele wyzwań w codziennym życiu – zarówno w pracy, jak
i w relacjach. Jednak diagnoza i odpowiednie wsparcie mogą zmienić życie na lepsze.
Jeśli podejrzewasz u siebie ADHD, warto zrobić pierwszy krok – przyjrzeć się swoim objawom, zapoznać
się z kryteriami diagnostycznymi i skonsultować się ze specjalistą.